خدایان روم :
دین و اعتقادات معنوی در روم بیشتر جنبه واقع گرایانه داشت تا خیال پردازانه به این معنی که خدایانشان دارای ویژگی‌های شخصیتی شکل گرفته و جدا از هم بودند .خدایان با فعلشان شناخته می‌شدند رفتار خدای عشق ، خدای باران ، خدای آسمان با فعلی که بروز میدادند توصیف میشد. خدایان روم به سه گونه خدایان اصلی (تلفیق و معادل سازی خدایان یونان) خدایان بومی ( درجه اهمیت آنها کمتر بود ) و خدایان بیگانه بدون معادل سازی رومی تقسیم می‌شدند و به دو شکل حکومتی (عمومی ) و خانوادگی (خصوصی) پرستش می‌شدند.
جنبه اخلاق در مذهب  روم بسیار پررنگ بود  یک عقیده جمعی که در نهایت مذهب را در خدمت دولت قرار میداد چرا که همه برای عظمت روم می‌جنگیدند به طور مثال ایزد و ایزدبانوان ژوپیتر، ژنون، مینرو،  نقش حمایت از دولت روم را بر عهده داشتند.
با شروع  جنگ‌های پونیک و توسعه متصرفات روم تاثیر مذاهب همسایه و به  ویژه یونان بر مذهب روم افزایش پیدا کرد به شکلی که خدایان یونانی یا با خدایان رومی معادل شدند و یا بدون هیچ  معادل سازی پذیرفته شدند مثلاً ژوپیتر خدای خدایان با زئوس مینرو با آتنا مارس با آرس و ونوس با آفرودیت معادل شدند. و خدایانی از قبیل مرکوری و آپولون بدون هیچ معادلی به روم وارد و پرستش شدند. همچنین تندیسها به مرور با تاثیر پذیری از یونان از شکل ابتدایی خارج شد  و به شکل انسانی با ظرافتهای هنرمندانه تبدیل شد . تاثیر پذیری روم از دیگر ادیان با ادیان شرقی در نظام اداری ، نظام مالی جشنها، هنر و... ادامه پیدا کرد . ساختار حکومت مصر ،سوریه و حتی آسیای صغیر در دوران پس از حکومت اسکندر حکومت مطلوبی که سزارها را به مرتبه خدایی رسانده بود الگو قرار گرفت و به تدریج امپراتوری روم بر اساس آن بنیاد نهاده شد. آنچه سرانجام کافرکیشی رومی را به زانو درآورد نبرد بی امان مسیحیت در مدت سه قرن بود که درنهایت در سال313 و به موجب فرمان میلان دین رسمی امپراتوری بیزانس شد در ابتدا در شهرها مهم ترویج شد ولی روستاها از تاثیرش بازماندند و همچنان به خدایان خود پایبند بودند. پالایش خدایان رومی از اروپا پروسه ای زمانبر و طولانی داشته است.