*تمدن سومریان*
تمدن سومریان قدیمیترین و نخستین تمدن شناخته شده در میان رودان هستند . این تمدن از هزاره 5 پیش از میلاد قابل شناسایی است .
این قوم بودند که در ابتدا دولت شهرهایی به وجود آوردند دولت شهرهایی که نخستین شکل بروز نظام سیاسی را نوید میداد. این دولت شهرها توسط کاهن پادشاه اداره میشد و موجودیت خود را از یک معبد مرکزی که توسط نظام کشاورزی دقیق و تجارت با دیگر دولت شهرها اداره میشد میگرفت در این دولت شهرها نظم دقیق اقتصادی و مذهبی در سایه  کاهن پادشاه برقرار بود.
زبان این قوم تک خانواده ای است و با هیچ کدام از قومیت های ساکن در بین النهرین قرابت ندارد به همین دلیل تاکنون خاستگاه این تمدن مشخص نشده است اما شکل گیری این تمدن بود که شاکله اصلی فرهنگ ، مذهب،هنر معماری، ریاضیات،نجوم،پزشکی و بسیاری علوم دیگر را در بین النهرین بنا نهاد و بعد از آن دیگر قومیت ها در سرتاسر میان رودان دنباله رو آنها بودند 
سومریان از جمله مخترعان نخستین نظام نوشتاری جهان(خط میخی) هستند .  و به لطف این خط بود که نخستین اسطوره های ثبت شده از جمله حماسه گیلگمش به ما رسیده است . در نجوم آنها بودند که تقویم قمری و خورشیدی را بر مبنای حرکت خورشید و ماه به وجود آوردند و در علم پزشکی با توجه به نشانه های مرض ،بیماری را تفکیک و نامگذاری میکردند(جدایی علم پزشکی از جادو ).    
خدایان و آداب و رسوم مذهبی سومر مانند خط میخی و ادبیات حماسی اش در سراسر میان رودان حتی بعد از فروپاشی آنها رواج داشت و زبان آنها بعنوان زبان معبد و زبان روحانی به بقا ادامه داد.